Leersteundecreet vervangt M-Decreet

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts schetst in een conceptnota de krijtlijnen van het nieuwe Leersteundecreet, dat vanaf schooljaar 2022-2023 het M-Decreet zal vervangen. Het M-Decreet had het nobele doel om ook leerlingen met speciale zorgnoden toegang te geven tot het gewoon onderwijs, maar in de praktijk ging dit vaak moeizaam. Zo schoot de ondersteuning voor scholen en leerkrachten van het gewoon onderwijs tekort. Er waren teveel procedures en administratieve last voor de scholen. Leerkrachten moesten vaak heel veel tijd investeren in de zorg voor een leerling met zorgnoden, wat soms ten koste ging van de rest van de klas. Het Leersteundecreet wil zorgen voor betere ondersteuning, er komen deze regeerperiode 680 voltijdse krachten bij en de ondersteuners krijgen ook een vast statuut. De scholen van het gewoon onderwijs komen meer aan het stuur te zitten. De klassenraad kan altijd aangeven wanneer het gewoon niet lukt om een bepaalde leerling op te nemen of wanneer de zorg voor één leerling ten koste gaat van alle andere leerlingen. “Leerkrachten doen altijd hun best om alle leerlingen op te nemen, maar zij zijn ook het beste geplaatst om in te schatten wanneer dat helaas niet lukt”, zegt Weyts. “We hebben nu de blauwdruk voor een beleid dat realistischer en pragmatischer is, maar dat ook de onderwijskwaliteit wil verbeteren voor álle leerlingen”. 

Élke leerling in Vlaanderen heeft recht op de juiste ondersteuning. Dat was ook het nobele doel toen het M-Decreet in 2014 werd ingevoerd. Na de invoering bleek echter dat de nobele doelstellingen vaak op de realiteit botsten. Zo schoot de ondersteuning voor scholen van het gewoon onderwijs tekort. Er waren te veel procedures en administratieve last voor scholen. Leerkrachten moesten vaak veel tijd investeren in de zorg voor een leerling met zorgnoden, wat soms ten koste ging van de rest van de klas. In de loop van de regeerperiode 2014-2019 werden al initiatieven genomen om het ondersteuningsmodel te verbeteren, maar er bleken nog meer en nog meer fundamentele ingrepen nodig. Daarom komt er in de loop van deze regeerperiode een nieuw Leersteundecreet, dat het M-Decreet zal vervangen. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts zette in de aanloop naar dat nieuwe decreet al verschillende voorbereidende stappen: zo werd er al 30 miljoen euro geïnvesteerd in de capaciteit van de ondersteuningsnetwerken, werd er 23 miljoen euro vrijgemaakt voor bijkomende leerlingenondersteuning in het basisonderwijs en pakte de hervorming van het gemotiveerde verslag al een deel van de administratieve last aan.

Weyts heeft nu een conceptnota klaar waarin hij de krijtlijnen schetst van het nieuwe Leersteundecreet. Leerlingen met speciale zorgnoden zullen nog steeds terecht kunnen in het gewone onderwijs, maar de scholen van het gewone onderwijs krijgen meer en betere ondersteuning om dat ook echt te laten lukken. De klassenraad kan ook aangeven wanneer het toch niet lukt om een bepaalde leerling de juiste zorg aan te bieden of wanneer de zorg voor die ene leerling ten koste gaat van de andere leerlingen.  Voor sommige leerlingen zal het buitengewoon onderwijs altijd de beste plaats zijn. Het nieuwe Leersteundecreet erkent het buitengewoon onderwijs expliciet als de verzamelplaats van enorm veel waardevolle expertise, waar ook de scholen van het gewoon onderwijs nog veel van kunnen leren.

Enkele opvallende hervormingen…

Er wordt deze regeerperiode geïnvesteerd in 680 extra voltijdse krachten. Er zijn al 600 ondersteuners voor leerlingen met zorgnoden bijgekomen en er komen nog eens 80 extra omkaderende functies, zoals coördinatoren en administratieve medewerkers. Zo kunnen de ondersteuners zelf zich focussen op hun kerntaak: ondersteuning van leerlingen en leerkrachten.

Het Leersteundecreet wil het ondersteuningsmodel voor de scholen van het gewoon onderwijs eenvoudiger, duidelijker en doeltreffender maken. Vandaag is de verantwoordelijkheid versnipperd tussen honderden instellingen. Het Leersteundecreet voorziet in de oprichting van maximaal 36 Leersteuncentra: expertisecentra die regionaal, laagdrempelig en net- en koepeloverschrijdend kunnen werken. Zo komen er voor het eerst duidelijke aanspreekpunten en krachtige draaischijven voor het ondersteuningsnetwerk.

Er is ook goed nieuws voor de 3.666 ondersteuners die in de scholen van het gewone onderwijs zowel de leerlingen met zorgnoden als ook hun leerkrachten begeleiden. Zij krijgen voor het eerst een vast ambt en een vast statuut. Er komt ook eindelijk ruimte om te professionaliseren. De job van ondersteuner wordt zo aantrekkelijker en er wordt geïnvesteerd in inhoudelijke versterking. Goed omkaderde en goed opgeleide ondersteuners zullen de onderwijskwaliteit zeker versterken.

Opvallend is ook de aandacht voor de zeer makkelijk lerenden, de hoogbegaafden en de uitzonderlijk begaafden. Het M-Decreet was sterk gefocust op de leerlingen die nood hebben aan extra ondersteuning, zodat er tot nu toe te weinig aandacht was voor leerlingen die nood hebben aan bijvoorbeeld extra uitdaging. Het Leersteundecreet erkent nu dat hoogbegaafde leerlingen evenzeer ondersteuning op maat nodig hebben. Het is de bedoeling dat hoogbegaafde kinderen sneller ontdekt en beter begeleid worden.

De krijtlijnen voor het Leersteundecreet zijn uitgetekend op basis van uitgebreid overleg met alle betrokken partijen die het in het veld waar moeten maken. Er werd vanuit de basis naar boven gewerkt. Het M-Decreet vertrok vooral vanuit de theorie en werd van bovenaf gedecreteerd aan het brede onderwijsveld. “We hebben goed geluisterd naar de mensen in het veld: zij weten het beste waar het huidige M-Decreet tekort schiet”, zegt Weyts.

De Vlaamse Regering heeft de conceptnota over het nieuwe Leersteundecreet nu goedgekeurd. Na de zomer zal het decreet verder vorm aannemen in het Vlaams Parlement. Het Leersteundecreet kan dan vanaf schooljaar 2022-2023 uitgerold worden in het onderwijsveld.