(c) GettyImages
Excellent en veeleisend onderwijs
“We hebben hier geen olie of andere bodemschatten. Vlaanderen moet het hebben van excellent en veeleisend onderwijs.” De conclusie die minister Weyts trekt uit de nieuwe PISA-resultaten is niet min. Het PISA-onderzoek meet om de drie jaar de leesvaardigheid, de wiskundige geletterdheid en de wetenschappelijk geletterdheid bij vijftienjarigen in alle OESO-landen. Traditioneel scoort Vlaanderen goed in het onderzoek. Maar de laatste jaren gaat het achteruit.
Twee jaar achterstand
Dat blijkt ook uit Vlaams onderzoek naar begrijpend lezen bij lagereschoolkinderen. Het onderzoek, PIRLS Repeat genaamd, testte in 2018 begrijpend lezen bij kinderen uit het zesde leerjaar. En dat valt tegen. Onze kinderen kampen met een achterstand van twee jaar in vergelijking met de best presterende landen. Tussen het vierde en het zesde leerjaar boeken ze onvoldoende leerwinst.
Kwaliteit opkrikken
Volgens minister Weyts kunnen en mogen we de resultaten van de onderzoeken niet zomaar wegwuiven. “Jaar na jaar zijn er wel experts die de slechte resultaten relativeren, maar ik wil dat uitdrukkelijk níet doen. Zeker de evolutie op lange termijn kunnen we niet naast ons neerleggen. We moeten nú ingrijpen en de kwaliteit opkrikken.”
Onafhankelijke experts
De minister kan alvast rekenen op de hulp van onderwijsspecialist en OESO-expert Dirk Van Damme. “Ik ben heel blij dat Dirk Van Damme de opdracht aanvaard heeft om een internationaal team samen te stellen met onafhankelijke experts die suggesties zullen doen om de onderwijskwaliteit verder te verbeteren. Volgend najaar zullen zij een rapport afleveren. Ik ga ook overleggen met de onderwijskoepels, want we moeten dit met z’n allen samen aanpakken, elk met de eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden.”
Nederlands als sleutel tot kennis
De minister focust in de eerste plaats op het Nederlands. “Taal is de sleutel tot alle andere kennis. Ten tweede moeten we de lat hoger leggen, met aangescherpte eindtermen die focussen op Nederlands en Wiskunde. Ten derde moet ons onderwijs meer in de spiegel kijken, met in heel Vlaanderen dezelfde proeven die meten of we erin slagen om leerwinst te boeken. Het zal zeker 10 jaar duren voor we effecten van die aanpak zien. Op korte termijn zullen er niet meteen meetbare resultaten zijn, maar we moeten de tanker wel keren.”
Bekijk Ben Weyts over de PISA-resultaten in Terzake.
PISA 2018 kort samengevat
Voor leesvaardigheid vallen de Vlaamse leerlingen voor het eerst sinds PISA begon in 2000 uit de top-10. Een op vijf haalt zelfs het minimumniveau. Zij kunnen teksten niet goed gebruiken en zijn niet in staat er de belangrijkste elementen uit te halen.
Voor wiskunde en wetenschappen zit Vlaanderen nog bij de subtop. Toch gaan de scores ook daar achteruit. Meer zelfs: sinds 2003 is Vlaanderen de sterkste daler.
De negatieve trend is zichtbaar in alle onderwijsvormen, ook in het ASO. Bovendien lezen onze Vlaamse leerlingen niet graag. Liefst 60 procent leest enkel als het moet. De helft van de vijftienjarige bestempelt lezen als tijdverlies.
Thuistaal en een migratieachtergrond blijven in Vlaanderen belangrijke factoren. Leerlingen die thuis geen Nederlands spreken scoren duidelijk slechter.
PIRLS Repeat kort samengevat
PIRLS Repeat is de Vlaamse herhaling van het internationale PIRLS-onderzoek. Het internationale PIRLS-onderzoek test begrijpend lezen bij kinderen uit het vierde leerjaar. PIRLS Repeat testte in 2018 dezelfde kinderen, die dan in het zesde leerjaar zaten. Het verschil tussen 2018 en 2016 is de leerwinst.
Wat blijkt: Vlaamse leerlingen uit het zesde leerjaar halen het niveau van de best presterende landen uit de test voor het vierde leerjaar. Anders gezegd, onze kinderen doen er twee jaar langer over om dat topniveau te bereiken. Zoals bij het PISA-onderzoek komt ook in PIRLS Repeat naar voren dat Vlaamse kinderen niet graag lezen. En valt op dat wie thuis geen Nederlands spreekt, zich minder zelfzeker voelt bij begrijpend lezen.
