Spoedcursus ‘mentaal welzijn bij studenten’

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts lanceert pal in de examenperiode het trainingspakket ‘Samen zorgzaam’, dat concrete tips geeft over hoe je mentaal welzijn bij studenten versterkt. Ouders, professoren, medewerkers van hogescholen en universiteiten en alle andere mensen die in contact komen met studenten kunnen zo een spoedcursus krijgen: hoe herken je op tijd signalen dat het mentaal welzijn onder druk staat, hoe ga je het gesprek op een goede manier aan en naar wie kan je doorverwijzen? “Mentaal welzijn bij studenten was vroeger onderbelicht, maar nu zetten we dit thema centraal”, zegt Weyts. “De studententijd wordt vaak geromantiseerd, maar het kan ook een heel turbulente en moeilijke periode zijn. Dit trainingspakket helpt om nog beter zorg te dragen voor de student in uw leven of in uw buurt”.

Sinds de coronacrisis staat mentaal welzijn bij jongeren hoog op de agenda. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts investeerde het voorbije jaar onder meer in een Welzijnsmonitor die de evolutie van het mentaal welbevinden bij studenten jaarlijks opvolgt, in het online platform MoodSpace dat toegang geeft tot een breed aanbod aan hulpverlening en in een Vlaanderenbreed netwerk dat alle betrokken partijen samenbrengt, zodat iedereen van elkaar kan leren. Dat is allemaal geen overbodige luxe: uit onderzoek blijkt dat liefst 75% van alle mentale problemen zich ontwikkelt vóór de leeftijd van 27 jaar. Studenten krijgen aan de hogeschool of universiteit veel vrijheid en kansen, maar ze moeten ook cruciale levenskeuzes maken en worden geconfronteerd met grote verwachtingen en uitdagingen. Het mentaal welzijn komt soms onder grote druk.

Alle hogescholen en universiteiten kunnen vanaf vandaag nu ook aan de slag met het trainingspakket ‘Samen zorgzaam’, dat concrete tips geeft over hoe je mentaal welzijn bij studenten versterkt. Het trainingspakket – dat met inbreng van de studenten zelf ontwikkeld werd door het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) en professor Ronny Bruffaerts (KU Leuven)  – bestaat onder meer uit interactieve filmpjes, relevante TED-talks en oefeningen om gespreksvaardigheden te trainen. Zo kunnen de studentenvoorzieningen van de hogescholen en universiteiten (belangrijker spelers in de medisch-psychologische opvolging van studenten),  professoren en andere lesgevers, studentenbegeleiders, onthaalmedewerkers en alle andere mensen die veel in contact komen met studenten – van kringverantwoordelijken tot het poetspersoneel in studentenresidenties – op een gerichte, snelle en eenvoudige manier leren hoe ze mentale problemen herkennen, hoe ze het gesprek kunnen aangaan en naar welke professionele hulpverleners ze studenten kunnen doorverwijzen. De hogescholen en universiteiten kunnen met dit pakket hun expertise over mentaal welzijn verder uitbouwen en nog meer uitgroeien tot warme gemeenschappen, waar je op veel plekken terecht kan voor een goed gesprek. De training is ook beschikbaar als een interactieve module op het platform MoodSpace, zodat bijvoorbeeld ook ouders van studenten er mee aan de slag kunnen.

Vlaanderen investeert € 700.000 in dit soort opleidingen, om zoveel mogelijk ‘poortwachters’ te trainen. Een ‘poortwachter’ is elke persoon die risico’s en zorgbehoeften op tijd kan herkennen en studenten kan doorverwijzen naar de juiste hulp. Dat is cruciaal, omdat mensen die worstelen met emotionele problemen niet altijd zelf de stap zetten naar professionele hulpverlening. De meeste mensen kloppen in de eerste plaats aan bij iemand uit hun heel nabije omgeving. Onderzoek heeft dan ook uitgewezen dat deskundigheidsbevordering bij de omgeving van jonge mensen goed werkt in de preventie van mentaal welzijnspreventie en suïcide. SIHO zal ook een effectmeting doen om de impact van het trainingspakket ‘Samen zorgzaam’ in kaart te brengen.

“We lanceren dit trainingspakket niet toevallig in de examenperiode, die letterlijk zenuwslopend kan zijn”, zegt Weyts. “Studenten beleven zogezegd allemaal ‘de beste tijd van hun leven’, maar in realiteit geldt dit lang niet voor elke jongere. We moeten mentaal welzijn veel meer bespreekbaar maken. Vroeger was het beleid ook nog te veel reactief: gericht op situaties die reeds ontspoord zijn. We willen nu veel meer preventief gaan werken en ingrijpen vóór problemen echt helemaal escaleren. Mentale gezondheid mag nooit meer een blinde vlek zijn. Niet voor het beleid, en ook niet voor de omgeving van studenten. Mentaal welzijn is een zaak van iedereen”.